Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

ΓΚΟΛ, ΓΚΟΛ, ΓΚΟΛ.... ΤΑ ΩΡΑΙΟΤΕΡΑ ΓΚΟΛ (ΜΑΣ)

Πέμπτη 20 Ιουνίου 2013

ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΥΛΗ


ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΥΛΗ

Στην όχθη του Πορταϊκού ποταμού, απέναντι από την κωμόπολη της Πύλης, στον παλαιό οικισμό της Πόρτα-Παναγιάς  που ήταν γνωστός στην βυζαντινή εποχή ως "Μεγάλαι Πύλτε καθολικό σταυροπηγιακής μονής. Η μονή που ήταν αφιερωμένη στο όνομα της Ακαταμαχ  της Ηπείρου Μιχαήλ Β΄ Δούκα και διαλύθηκε στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας. 

Το καθολικό που είναι σύγχρονο με την αρχική φάση της μονής, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, αποτελεί το μοναδικό σωζόμενο κτίσμα της. Το 1843 πέρασε στη δικαιοδοσία της γειτονικής μονής Δουσίκου, ενώ παράλληλα εξακολουθούσε να λειτουργεί ως ενοριακός ναός των κατοίκων του χωριού της Πόρτα-Παναγιάς.
Ο ναός της Πόρτα-Παναγιάς αποτελείται από τον κυρίως ναό και τον μεταγενέστερο εξωνάρθηκα. Ο κυρίως ναός χαρακτηρίζεται ως τρίκλιτη σταυρεπίστεγη βασιλική τύπου Γ1 κατά την τυπολογική κατάταξη του Α. Ορλάνδου. Τα κλίτη διαιρούνται εσωτερικά με κιονοστοιχίες. Η τοποθέτηση των στεγών των επιμέρους τμημάτων του ναού σε διαφορετικά ύψη δίνει στο μνημείο μια μοναδική πλαστικότητα. Οι εξωτερικοί τοίχοι μέχρι το ύψος των 2 μ. από την ευθυντηρία είναι κατασκευασμένοι από μεγάλους φαιούς ασβεστόλιθους, μερικοί από τους οποίους σχηματίζουν σταυρούς. Στο υπόλοιπο τμήμα τους δομούνται κατά το πλινθοπερίκλειστο σύστημα. Σποραδικά αντί για μια πλίνθο στους κατακόρυφους αρμούς υπάρχουν επάλληλα οριζόντια τεμάχια. Τα δίλοβα ή τρίλοβα παράθυρα περιβάλλονται από τοξωτά πλαίσια που φτάνουν ως την ποδιά τους και περιγράφονται από οδοντωτές ταινίες. Τα τύμπανα των παραθύρων κοσμούνται με κεραμοπλαστικό διάκοσμο που συνίσταται σε επάλληλες ορθές γωνίες και ενίοτε οριζόντιες οδοντωτές ταινίες ή ομόλογες καμπύλες. Οι εξωτερικοί τοίχοι διασπώνται επίσης από κεραμοπλαστικό διάκοσμο, οδοντωτές ταινίες κάτω από τα πώρινα γείσα, μαιάνδρους, σταυρούς κ.λ.π. Ο εξωνάρθηκας, ο οποίος προστέθηκε στο τέλος του 14ου αι. έχει σχήμα σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με τρούλο.
Το μεγαλύτερο μέρος του γλυπτού διακόσμου του ναού καταστράφηκε κατά την πυρκαγιά του 1855. Το μαρμάρινο τέμπλο είναι το αρχικό με ορισμένες αναπροσαρμογές που οφείλονται στην αποκατάσταση του Α. Ορλάνδου. Τα κιονόκρανα που επιστέφουν τους κιονίσκους, καθώς και το επιστύλιο, κοσμούνται με ανάγλυφο επιπεδόγλυφο διάκοσμο που φέρει υπολείμματα κηρομαστίχης. Στους δυο ανατολικούς πεσσούς είναι προσαρμοσμένες, σε θέση αντίστροφη της ορθόδοξης διάταξης, ολόσωμες ψηφιδωτές εικόνες του Χριστού και της Θεοτόκου Βρεφοκρατούσας.
Συντάκτης
Λάζαρος Δεριζιώτης, αρχαιολόγος



Η γέφυρα βρίσκεται στο 22ο χλμ. της εθνικής οδού Τρικάλων - Άρτας, στον οικισμό της Πύλης. Γεφυρώνει τον ποταμό Πορταϊκό και μέχρι το 1936 αποτελούσε τη μοναδική οδική σύνδεση του θεσσαλικού κάμπου με τα χωριά της Πίνδου. Σήμερα είναι το δεύτερο σε μέγεθος γεφύρι του θεσσαλικού χώρου απ' όσα χτίστηκαν πριν από τον 20ο αιώνα. Η γέφυρα χρονολογείται στα 1514 και η κατασκευή της συνδέεται με το όνομα του Αγίου Βησσαρίωνος, ιδρυτή της ομώνυμης γειτονικής μονής και μητροπολίτη Λαρίσης.

Πρόκειται για μονότοξη γέφυρα με ημικυκλικό τόξο ανοίγματος 28 μ. Το διάζωμα είναι κατασκευασμένο από πελεκητό ψαμμίτη, ενώ το υπόλοιπο τμήμα από επιμελή αργολιθοδομή. Στο παρελθόν έχουν πραγματοποιηθεί διάφορες επεμβάσεις για τη στερέωσή της και τα στηθαία της έχουν ανακατασκευαστεί. 
Έχουν κατά καιρούς πραγματοποιηθεί διάφορες στερεωτικές εργασίες και εργασίες ανάδειξεις του χώρου.
Συντάκτης
Λάζαρος Δεριζιώτης, αρχαιολόγος

 Πηγή:  19η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
Το μοναστήρι του Αγίου Βησσαρίωνα βρίσκεται σε μια υπέροχη καταπράσινη περιοχή σε απόσταση 24 χλμ. από τα Τρίκαλα και 5 χλμ. από την κωμόπολη της Πύλης (έδρα του ομώνυμου Δήμου) και πάνω από το χωριό Άγιος Βησσαρίων (πρώην Δούσικο). Για να φθάσει ο επισκέπτης στο μοναστήρι περνά από την γέφυρα του Πορταϊκού στην Πύλη, που έκτισε ο ίδιος ο Άγιος Βησσαρίων.
Η Ιερά Μονή του Αγίου Βησσαρίωνος (Δούσικου) αποκαλείται και μονή του Σωτήρος των Μεγάλων Πυλών λόγω της σύνδεσής της με την κοντινή και διαλυμένη σήμερα, βυζαντινή μονή του 13ου αιώνα, της Πόρτα-Παναγιάς της Πύλης Τρικάλων.
Ιδρύθηκε μεταξύ των ετών 1527-1535, στον χώρο ερειπίων μονής του 13ου - 14ου αιώνα αφιερωμένης στο Χριστό. Το πρώτο Καθολικό της μονής έκτισε ο κτήτορας της μονής και καταγόμενος από την περιοχή, ο Άγιος Βησσαρίων (εορτή 15 Σεπτεμβρίου), Αρχιεπίσκοπος Λαρίσης και προσωπικότητα μεγάλης εμβέλειας, ο οποίος εκτός από την αγιότητα και την ταπείνωση του, έγινε γνωστός για το κτίσιμο σπουδαίων έργων για την εποχή του, όπως το μοναστήρι του και τις γέφυρες του Κοράκου στον Αχελώο, του Πορταϊκού και της Σαρακίνας στο νομό Τρικάλων.
Η μονή ήταν από τα πλούσια και δραστήρια μοναστήρια της περιοχής με κτήματα στη Ρουμανία, καθώς ο Άγιος Βησσαρίων είναι γνωστός στη Μολδοβλαχία για τα θαύματα, που έχει επιτελέσει εκεί. Η παράδοση αναφέρει ότι στην περίοδο της ακμής του διέθετε 365 κελιά μοναχών, Τράπεζα (1682) αλλά και πλουσιότατη βιβλιοθήκη.
Το 1771 και το 1820 η μονή λεηλατήθηκε από τους Τουρκαλβανούς, ενώ το 1823 μετά τη σύλληψη και φυλάκιση του ηγουμένου της μονής, ακολούθησε σφαγή και λεηλασία της από τους στρατιώτες του Σούλτζε Κόρυτζα. Το μοναστήρι έπαθε νέες καταστροφές από πυρκαγιά και τους βομβαρδισμούς του 1943. Σήμερα λειτουργεί με λίγους μοναχούς και είναι άβατο για τις γυναίκες, για τις οποίες ωστόσο έχει κτιστεί ένα εκκλησάκι έξω από τη μονή.
Ο επισκέπτης εισέρχεται μέσω της κεντρικής εισόδου, η οποία βρίσκεται στο μέσο περίπου της νότιας πλευράς του. Κεντρικό κτίριο της αυλής αποτελεί το Καθολικό της μονής, αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Πρόκειται για έναν αθωνικού τύπου ναό, στον οποίο έχει προστεθεί νάρθηκας και εξωνάρθηκας. Πάνω από τους χώρους αυτούς βρίσκονται τα παρεκκλήσια των Εισοδίων της Θεοτόκου, του Τιμίου Προδρόμου και των Αγίων Πάντων. Η σπουδαία αγιογράφηση του Καθολικού, έργο του περίφημου ζωγράφου Τζώρτζη (της Κρητικής Σχολής), αποπερατώθηκε τον Νοέμβριο του 1557. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Καθολικού είναι μεταγενέστερο και χρονολογείται στα 1813.
Το Καθολικό περιβάλλεται από τριώροφα κτίρια με ξύλινους εξώστες που στεγάζουν τις υπόλοιπες δραστηριότητες της μονής. Αριστερά της εισόδου στη μονή βρίσκεται η Τράπεζα. Πολλά από τα αρχικά κτίρια της μονής, όπως το τμήμα της δυτικής πτέρυγας των κελιών καταστράφηκαν και σήμερα έχουν αναστηλωθεί.
Η μονή εορτάζει στις 6 Αυγούστου (Μεταμόρφωση του Σωτήρος) και στις 15 Σεπτεμβρίου (Αγίου Βησσαρίωνα). Στο μοναστήρι φυλάσσεται η Κάρα του Αγίου Βησσαρίωνα.

Πηγή: Υπουργείο Πολιτισμού


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου


Το κείμενο είναι αναδημοσίευση απο το: Α! μπε μπα Blog! Το μπινελικοδρόμιο.. http://nikos63.blogspot.com/2009/12/go-to-top-and-bottom.html#ixzz0sT3Q5ByE Ευχαριστώ πολύ για την αναδημοσίευση(AATON)